Zakłady produkcji fosforowych nawozów sztucznych koncernu górniczego Georg von Giesches Erben (zs. w Katowicach) powstały przy nabrzeżu Kanału Żeglugowego Odry w latach 1925-1928. Fosfaty były znane już w XIX wieku jako skuteczny nawóz rolniczy - pozyskiwane go ze źródeł organicznych z ptasiego guano, importowanego głównie z Peru. Po odkryciu złóż fosfatów w Maroko przestawiono się na produkcję nawozów sztucznych. Nabrzeże zakładu Superphosphat-Fabrik Bergwerksgesselschaft Werk Breslau służyło do ...
Zakłady produkcji fosforowych nawozów sztucznych koncernu górniczego Georg von Giesches Erben (zs. w Katowicach) powstały przy nabrzeżu Kanału Żeglugowego Odry w latach 1925-1928. Fosfaty były znane już w XIX wieku jako skuteczny nawóz rolniczy - pozyskiwane go ze źródeł organicznych z ptasiego guano, importowanego głównie z Peru. Po odkryciu złóż fosfatów w Maroko przestawiono się na produkcję nawozów sztucznych. Nabrzeże zakładu Superphosphat-Fabrik Bergwerksgesselschaft Werk Breslau służyło do wyładunku fosforytów i apatytów importowanych z Maroka i dostarczanych do zakładu barkami z portu w Szczecinie. Nabrzeże wyposażono w drogi dojazdowe, bocznicę kolejową, suwnicę bramową, chwytakową o udźwigu 5,8 tony i wydajności 40 t/h. Chwytak podawał fosforyty z barki do kosza zsypowego a stąd kolejka podwieszana, jednotorowa przewoziła surowiec na składowisko w potężnym magazynie, który miał powierzchnię blisko 40 tys. m kw.. Na miejscu prowadzono również przerób na superfosfat kwasu siarkowego pochodzącego z utylizacji tlenków siarki po prażeniu rud cynkowych. Kwas siarkowy dostarczano również z Wałbrzycha gdzie był jednym z produktów w procesie koksowania węgla kamiennego.
W czasie II wojny światowej wytwórnia znajdowała się pod zarządem wojskowym i była przeznaczona na magazyny części zamiennych i remonty ciężkiego uzbrojenia. Po 1945 r. fabryka nie nadawała się do uruchomienia. Formalnie, aktem prawnym tworzącym Wrocławską Fabrykę Superfosfatu było Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 15 grudnia 1948 roku, wydane na podstawie dekretu z 3 stycznia 1947 roku o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych. Od 1 stycznia 1950 roku do fabryki przyporządkowano, jako oddział zamiejscowy, „Dolnośląską Wytwórnię Chemiczną" we Wrocławiu-Złotnikach (ZCH Złotniki). Wytwórnia ta w okresie od stycznia 1953 roku do czerwca 1959 roku była samodzielnym przedsiębiorstwem, a w lipcu 1959 roku ponownie została połączona z zakładem na Swojcu.
W 1966 roku przyłączono do fabryki „Wałbrzyską Fabrykę Kwasu Siarkowego", a przedsiębiorstwo, już wielozakładowe, otrzymało nazwę „Wrocławskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego" [WZPN]. W latach 70. przeładowywano w Zakładzie Swojec 100 tys. ton fosforytów rocznie, w latach 80. już 30 tys. ton/rok. W połowie lat 80. suwnicę zdemontowano i nabrzeże wyłączono z eksploatacji. Z dniem 31 grudnia 1990 roku z WZPN zostały wyłączone te zakłady, jako samodzielne przedsiębiorstwo pod nazwą Zakłady Chemiczne „Złotniki”. Pod nazwą WZPN pozostał zakład we Wrocławiu-Swojczycach, przy ul. Monopolowej 6. W dniu 1 grudnia 1995 roku WZPN zostaje przekształcony w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, a w dniu 14 maja 1996 roku jej akcje zostały wniesione do NFI. Po powodzi w lipcu 1997 roku Wrocławskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego postawione zostały w stan likwidacji a następnie w styczniu 1998 roku Zakłady Chemiczne „Police” S.A. nabyły WZPN na bazie którego utworzyły Zakład Produkcyjno-Handlowy „Wrocław” zajmujący się pakowaniem nawozów produkowanych w Policach i ich wysyłką do klientów. 28 grudnia 2000 r. utworzona została spółka SUPRA na bazie komórki organizacyjnej Zakładów Chemicznych „Police” S.A. - Zakładu Produkcyjno-Handlowego „Wrocław”. SUPRA powołana została do prowadzenia działalności jako centrum dystrybucyjne nawozów produkowanych w Policach. W okresie od 2011 do 2013 r. SUPRA była postawiona w stan likwidacji. Od postawienia SUPRY w stan likwidacji do dzisiaj nie prowadziła ona działalności do jakiej została powołana, lecz zajmowała się wynajmem nieruchomościami w jej władaniu. Między 2014 a 2018 r. wyburzono ogromny magazyn fosfatów. W 2020 r. spółka wystawiła grunty po dawnych zakładach (11 ha) na sprzedaż (łącznie z bocznicą). Przed wystawieniem terenu na sprzedaż wyburzono potężny budynek magazynu, do którego z obu stron pociągnięte były tory bocznicy Po parcelacji zakładu tereny dzierżawi firma handlująca złomem, która nadaje złom koleją.
(moose - różne źródła głównie Materiał informacyjny o Grupa Azoty SA Supra Agrochemia o nieruchomościach gruntowych zlokalizowanych we Wrocławiu, ul. Monopolowa 6 z 2020 r. i Budowle Hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego, oprac. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007 r. )
Pokaż więcej
Pokaż mniej
1
/
